Η νηστεία στην ορθοδοξία και η σχέση της με την διατροφή των αρχαίων Ελλήνων!

Η νηστεία στην Ορθοδοξία είναι αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας που περιλαμβάνει πολλές συζητήσεις και διαφωνίες και άρχισε
από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Επιβάλλει την αποχή από ορισμένα είδη τροφών και ποτών αλλά όχι πλήρη αποχή από κάθε τροφή όπως σε άλλες θρησκείες και πολιτισμούς.
Η Ελλάδα είναι χώρα με πολύπλοκο γεωγραφικό διαμελισμό. Περιλαμβάνει ορεινά συγκροτήματα οικισμών, νησιά, παραλιακούς και νησιωτικούς οικισμούς και παραγωγικές πεδιάδες. Ανάλογη ποικιλία παρουσιάζει η παραγωγή και η διατροφή. Στο χώρο αυτό δημιουργήθηκε ένας κώδικας διατροφικών συνηθειών που εξασφάλιζε το ελάχιστο των απαραίτητων για τον οργανισμό θρεπτικών συστατικών, την περίφημη από την αρχαιότητα ακόμη «λιτότητα» του Έλληνα ή "μεσογειακή διατροφή" στα νεώτερα χρόνια. Βάση της διατροφής αποτελούν, όπως είναι γνωστό, οι φυτικές τροφές, αυτούσιες ή μεταποιημένες και ελάχιστα οι ζωικές, συνυπολογιζομένων και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Ο ίδιος ο λαός, παραγωγός και καταναλωτής της τροφής του, διαμόρφωσε εμπειρικά την απαραίτητη γνώση για τις ιδιότητες των τροφών και τη θρεπτική τους αξία. Προϊόντα όπως το λάδι, το κρασί ή το σιτάρι-ψωμί τα θεωρεί ιερά, επειδή γνωρίζει ότι προσδίδουν στον οργανισμό δύναμη ενέργεια και η έλλειψή τους αποδυναμώνει το σώμα, λόγος για τον οποίο τα εν λόγω είδη έχουν συνδεθεί με σημαντικές λατρευτικές συνήθειες (προσφορές, θείαΚοινωνία, νηστεία κ.λπ.).
Η νηστεία είναι συνάρτηση του θρησκευτικού βιώματος του αγροτικού πληθυσμού. Τον 14ο αι. ο περιηγητής Johann Shiltberger γράφει ότι οι Έλληνες «τις Τετάρτες δεν τρώνε ποτέ κρέας, την Παρασκευή τρώνε μόνο ψάρι και λάδι. Οι επίσκοποι νηστεύουν το κρέας όλο το έτος. Και στις νηστήσιμες μέρες δεν τρώνε τίποτε που να έχει αίμα. Το ίδιο και οι ιερείς. Κληρικοί και λαϊκοί νηστεύουν πενήντα μέρες τη Σαρακοστή, σαράντα πριν από τα Χριστούγεννα, τριάντα για τους δώδεκα Αποστόλους και δεκαπέντε για την Κοίμηση της Θεοτόκου». Ο Πουκεβίλ στο βιβλίο του "Ταξίδι στο Μοριά" (1805) περιλαμβάνει ολόκληρο κεφάλαιο για το διαιτολόγιο στην Πελοπόννησο, στο οποίο παρατηρεί ότι ουσιαστικά αυτό δεν διαφέρει από εκείνο των άλλων Ελλήνων, και αναφέρεται στη νηστεία: «Επειδή από θρησκευτική αρχή, υποβάλλονται σε πολύ μακριές νηστείες, τον περισσότερο χρόνο βλέπει κανείς το τραπέζι τους γεμάτο από ισχνά φαγητά. Πρόκειται, συνήθως, για τα πιο κοινά χορταρικά που φιγουράρουν στην κουζίνα τους. Το λάδι και το βούτυρο αποτελούν τη βάση των φαγητών και τα
κυριότερα καρυκεύματα είναι το πιπέρι, η μέντα, η ρίγανη, οι πιπεριές και τα πιο δυνατά αρωματικά. Είδα, σε όλα σχεδόν τα γεύματα, να σερβίρουν μαύρες καιαλατισμένες ελιές της Κορώνης, χαβιάρι και καμιά φορά και πουτάργκα (αυγά κέφαλου ξεραμένα, αλατισμένα και καρυκευμένα, ταραμά).
H νηστεία, όπως την εννοούμε σήμερα, είναι αποχή από ορισμένα είδη τροφών αλλά και ποτών, δηλαδή τρόπον τινά μια τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών και όχι πλήρης αποχή από κάθε τροφή, για συγκεκριμένο διάστημα χρόνου, όπως ήταν και στην αρχαιότητα και όπως δηλώνει και η ετυμολογία της λέξεως. Tο γεγονός αυτό, όπως και η ευρύτερη αποδοχή και επιβολή της και η ένταση του θρησκευτικού βιώματος κατά την τήρησή της, την καθιστά ιδιαίτερα σημαντική ως πολιτισμικό φαινόμενο για τη διατροφή του λαού.

ΟΙ "ΚΟΥΚΛΕΣ" ΚΑΙ ΤΑ ΛΟΥΜΠΟΥΣΙΑ!

Αγαπημένο  σνακ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αποτελούσε και αποτελεί το ψημένο καλαμπόκι ή αραποσίτι.Νόστιμο και γρήγορο στην παρασκευή του βρίσκεται στην κορυφή του καλοκαιρινού πρόχειρου φαγητού, αν και τα τελευταία χρόνια η είσοδος υβριδικών σπόρων με σκοπό την αύξηση της παραγωγής εκτόπισε τον λεγόμενο "ντόπιο" σπόρο που ναι μεν είχε μικρότερη παραγωγή ήταν όμως πολύ νόστιμο και πιο τρυφερό.Κατά τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι την αναμονή μέχρι να ψηθούν οι "κούκλες" (ονομασία που προέρχεται από την μορφή) και όταν ετοιμαζόντουσαν δεν έμεναν για πολύ στο τραπέζι αφού γινόντουσαν ανάρπαστες.Το ψήσιμο γινόταν απευθείας στα κάρβουνα και αφού ψηνόντουσαν τις τινάζαμε από την στάχτη, τις βρέχαμε,τις αλατίζαμε και ήταν έτοιμες για να τις απολαύσουμε.Τα απομεινάρια λέγονταν λουμπούσια και ήταν χρήσιμα είτε ως τάπες σε βαρέλια νερού ή κρασιού είτε ως προσανάμματα στα τζάκια και τις σόμπες.

Τ' ΑΥΓΑ ΤΗΣ Μ.ΠΕΜΠΤΗΣ: ΠΩΣ ΤΑ ΒΑΦΟΥΜΕ!

Ο πρώτος, καθοριστικός, κανόνας είναι να μην αγοράσετε πολύ φρέσκα αυγά. Πολύ καλά διαβάσατε! Τα πολύ φρέσκα αυγά δεν ξεφλουδίζονται καλά. Γιατί το ασπράδι είναι κολλημένο πάνω στο τσόφλι και όταν βράσουν, ξεκολλάει μαζί με αυτό. Αγοράστε αυγά μιας εβδομάδας έως  10 ημερών. Αυτό το διάστημα επιτρέπει στα αυγά να «εισπνεύσουν» αέρα, ο οποίος θα ξεκολλήσει τη μεμβράνη που περιβάλλει το αυγό από το τσόφλι.

Ο δεύτερος κανόνας είναι  να αφήσετε τα αυγά να βράσουν σε καυτό νερό αλλά σε σβηστή πλέον εστία. Αυτό είναι το μυστικό για να γίνει το ασπράδι τρυφερό και όχι λαστιχωτό και ο κρόκος να μην αποκτήσει το πράσινο στεφανάκι του θείου και του σιδήρου. Τα αυγά βράζουν ήρεμα και μειώνεται η πιθανότητα σπασίματος.

Τα αυγά είναι πιο πιθανό να σπάσουν όταν:
•    μπαίνουν κρύα σε καυτό νερό,
•    βράζουν για πολλή ώρα,
•    βράζουν σε πολύ υψηλή θερμοκρασία,
•    βράζουν περισσότερα αυγά από ένα μόνο στρώμα μέσα στην κατσαρόλα.

1.    Αγοράστε αυγά 7-10 ημερών και φυλάξτε τα στο ψυγείοΗ τελική λίστα ενεργειών για να βάψετε τα αυγά σας κόκκινα:

2.    Πλύνετε τα αυγά με μαλακό σφουγγαράκι (η  σκληρή  πλευρά  θα κάνει γρατζουνιές στα αυγά)
3.    Τα χέρια σας να είναι πλυμμένα με σαπούνι. Να μην έχουν λίπος γιατί φράζουν τους πόρους των αυγών και δεν θα απορροφήσουν ομοιόμορφα την μπογιά.
4.    Φέρτε τα αυγά σε θερμοκρασία δωματίου βγάζοντάς τα δύο ώρες πριν το βράσιμο από το ψυγείο.
5.    Στρώστε καθαρό μαλακό βαμβακερό πανάκι σε κατσαρόλα με πλατύ πάτο.
6.    Βάλτε μια μόνο στρώση αυγά και σκεπάστε τα με νερό βρύσης  κατά 2 εκ.
7.    Σκεπάστε με το καπάκι και  βάλτε την κατσαρόλα σε δυνατή φωτιά να έρθει  το νερό σε σημείο βρασμού.
8.    Σβήστε την εστία και αν χρειαστεί, βγάλτε την κατσαρόλα από την εστία.
9.    Αφήστε τα αυγά να μείνουν στο καυτό νερό σκεπασμένα για 12 λεπτά αν είναι μετρίου μεγέθους, 15 λεπτά αν είναι  μεγάλου μεγέθους ή 18 λεπτά αν είναι extra large.
10.    Βγάλτε τα αυγά από το νερό προσεκτικά πάνω σε πετσέτα να στεγνώσουν και να κρυώσουν εντελώς.
11.    Επαναλάβετε τη διαδικασία για όσα αυγά θέλετε να βράσετε. Μπορείτε να ολοκληρώσετε  το βράσιμο των αυγών πριν τη Μεγάλη Πέμπτη και εκείνη την ημέρα να κάνετε μόνο το βάψιμο.
12.    Αφαιρέστε όποια αυγά έχουν ραγίσει
13.    Ακολουθείστε τις οδηγίες βαφής που έχετε επιλέξει.
14.    Όταν βγάλετε τα κόκκινα πλέον αυγά από τη βαφή, ακουμπήστε τα σε αρκετά στρώματα χαρτιού κουζίνας και κυλίστε τα να αφήσουν το παραπανίσιο χρώμα. Αν τα αφήσετε ακίνητα να στεγνώσουν, θα κάνουν μια αποχρωματισμένη κηλίδα στο μέρος που ακουμπούν στο χαρτί.
15.    Μετακινήστε τα σε καθαρό στρώμα χαρτιού κουζίνας και αφήστε τα να κρυώσουν τελείως.
16.    Μην χρησιμοποιείτε τα έτοιμα γυαλιστικά, έστω κι αν προφυλάσσουν τα χέρια σας από το πιθανό  κοκκίνισμα όταν ξεφλουδίσετε τα αυγά. Βάλτε απλό λαδάκι ελιάς σε χαρτί κουζίνας και αλείψτε τα αφειδώς. Αφήστε να το ρουφήξουν και μετά σκουπίστε τα προσεκτικά. Προσοχή, γλιστράνε.

http://tastefull.wordpress.com

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΟΥΜΑΣ (ΤΣΙΠΟΥΡΟΥ) ΣΤΟ ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΙ

Με βασικό γνώμονα την ενημέρωση και την αναβίωση ορισμένων εθίμων και παρασκευής δια φόρων ποτών και εδεσμάτων που ξεχνιούνται σιγά-σιγά έλαβα ως αφορμή να γράψω για την σούμα , το παραδοσιακό αλκοολούχο παρασκεύασμα το οποίο προέρχεται εξ ολοκλήρου από τα τσίπουρα των σταφυλιών μετά το πάτημα τους.
Η αναφορά θα γίνει για  την απόσταξη που παραδοσιακά αιώνες τώρα πραγματοποιείται  με τα λεβέτια (καζάνια).Όπως παρατηρούμε στην εικόνα αριστερά τοποθετείται ένα λεβέτι πάνω στην πυροστιά (ή σιδεροστιά) και γεμίζεται με τα τσίπουρα των σταφυλιών έως επάνω αφού εμπλουτίζεται με μάραθο, ο οποίος προσθέτει αρώματα στο αλκοολούχο παρασκεύασμα, και κατόπιν τοποθετείται ένα ταψί πάνω-πάνω για να συλλέξει την σούμα κατά την απόσταξη.Εν συνεχεία τοποθετείται ένα δεύτερο λεβέτι από πάνω και επιχρίεται η ένωσή τους με λάσπη σαν πηλό ( γλίνα) πολύ καλά αφού οποιαδήποτε διαρροή θα συμβάλει αρνητικά στην αλκοολική ζύμωση.Κατόπιν γεμίζεται το πάνω λεβέτι με κρύο νερό και τοποθετείται φωτιά στην βάση  με την οποία ζεσταίνονται τα τσίπουρα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ατμοί οι οποίοι ανεβαίνοντας προς τα πάνω να ακουμπούν στον πάτο του πάνω λεβετιού, να υγροποιούνται και να συλλέγονται μέσα στο ταψί.Όταν γεμίσει το ταψί αφαιρείται το απόσταγμα και αρχίζει η ίδια διαδικασία  με φρέσκα τσίπουρα έως ότου τελειώσουν όλα αφού ο κίνδυνος να χαλάσουν είναι πάντα προ των πυλών με αποτέλεσμα να η ποιότητα να μην είναι η επιθυμητή.
Η διαδικασία αυτή κρατάει πολλές ώρες και είναι πολύ κουραστική όμως το αποτέλεσμα δικαιώνει τον αποστάκτη και ευχαριστεί τον πότη.